2020թ-ի մայիս-հունիս ամիսներին Թումանյան տարածաշրջանի Ախթալա խոշորացված համայնքի բնակչության հիմնական կարիքները որոշելու համար իրականացվել է հետազոտություն։ Հետազոտությունն անց է կացվել հարցման միջոցով, մշակված հարցաթերթիկներն ընդգրկում էին 36 հարց` մանրամասն պատասխանի հնարավորությամբ և ամենահարմար պատասխանի ընտրությամբ: Հարցումն իրականացվել է ինչպես առցանց, այնպես էլ անհատական հանդիպումների ձևով: Բոլոր արդյունքները անանուն են և օգտագործվել են բացառապես ծրագրի նպատակների համար:

Այս ուսումնասիրությունն անհրաժեշտ էր Ախթալայի խոշորացված համայնքի բնակչության ամենակարևոր կարիքները պարզելու համար՝ կապված տարածաշրջանում առկա իրավիճակի հետ: Երկար ժամանակ Թումանյանի շրջանը լեռնահանքարդյունաբերության, մասնավորապես ՝ պղնձի հանքաքարի արդյունահանման և վերամշակման կենտրոնն էր: Այս արդյունաբերության ինտենսիվ զարգացումը մեծապես ազդել է տարածաշրջանի ընդհանուր տնտեսական զարգացման վրա: Այս պահին տարածաշրջանում տեղի է ունենում տնտեսության անկում երկրորդական հետևանքներով, օրինակ ՝ աշխատանքային տարիքի քաղաքացիների արտահոսք: Մարզի անհավասարակշիռ զարգացումն արտացոլվեց աշխատատեղերի սահմանափակ հնարավորությունների մեջ: Ավելին, տարածաշրջանն ունի աղտոտիչների գերագնահատված պարունակություն` ծանր մետաղներ և թունավոր միացություններ: Վերջին տարիներին Arnika, CCMS, EcoLur գործընկեր կազմակերպությունները ուսումնասիրում էին հանքարդյունաբերության ազդեցության պատճառով շրջակա միջավայրի աղտոտումը: Տեղի բնակիչները անընդհատ բողոքում են աղտոտված միջավայրի՝ առողջության համար բացասական ազդեցությունից, բայց նրանց բողոքները մնում են անբավարար: Ուստի որոշվել է բացահայտել լրացուցիչ տվյալներ տարածաշրջանում քիմիական աղտոտման խնդիրների վերաբերյալ:

Այս զեկույցը պատրաստվել և հրապարակվել է «Հանուն Թումանյանի տարածաշրջանի մաքուր զարգացման» ծրագրի շրջանակներում ՝ Չեխիայի Հանրապետության Արտաքին Գործերի նախարարության ֆինանսական աջակցությամբ ՝ Փոխակերպման աջակցության ծրագրի շրջանակներում: Այս հրատարակությունը պատրաստվել է նաև Աղտոտիչների վերացման միջազգային ցանցի (IPEN) և Գլոբալ կանաչների հիմնադրամի (GGF) աջակցությամբ:

Ծրագիրն իրականացվել է Արնիկա-ի ՝ «Թունավոր նյութերի և թափոններ» ծրագրով, որը գտնվում է Պրահայում, Չեխիա, «Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» (CCMS) հասարակական կազմակերպության կողմից, որը գտնվում է Ալավերդիում, Հայաստանում և «ԷկոԼուր» տեղեկատվական հասարակական կազմակերպության կողմից, որը գտնվում է Երևանում:

Այս հրապարակման բովանդակությունը չի արտացոլում Չեխիայի Արտաքին Գործերի նախարարության կամ ֆինանսական աջակցություն տրամադրող հաստատությունների պաշտոնական տեսակետները: Բովանդակության համար լիովին պատասխանատու են հետազոտության հեղինակները։

Այս ուսումնասիրության նպատակն է պարզել Մեծ Այրում, Ճոճկան, Փոքր Այրում, Ախթալա, Շամլուղ բնակավայրերի քաղաքացիների, տեղական բնակչության հիմնական կարիքները: Բնակչության կարիքների բացահայտումը ներկայացված է չորս հիմնական բաժիններում ՝ գյուղատնտեսություն, առողջապահություն, սոցիալական խնդիրներ, շրջակա միջավայր: Առողջապահության ոլորտում  ներկայացված են հիվանդանոցների բաժանմունքների և մատուցվող ծառայությունների վերազինման, տեղական բնակչության բավարարվածության, բժշկական ծառայությունների ֆինանսական մատչելիության հետ կապված խնդիրները: Քանի որ բնակչության մեծ մասը կախված է իրենց գյուղատնտեսական արտադրանքի սպառումից, բնակիչներից հարցում է կատարվել նաև ստացված ապրանքներից իրենց գոհունակության և այդ ապրանքների խնդրահարույց սպառման վերաբերյալ: Հարցումը նաև անդրադառնում է պետության կողմից շրջակա միջավայրի աղտոտման և իրազեկման աստիճանի ու այլընտրանքային զարգացման հնարավոր ուղիների իրազեկման հետ կապված խնդիրներին:

Այս զեկույցը բացահայտում է կյանքի ուսումնասիրված ոլորտի հիմնական խնդիրները, որոնք կարող են նպաստել տեղական բնակչության իրական կարիքների վերաբերյալ գիտելիքների բարելավմանը և հիմք հանդիսանալ  իրավիճակի բարելավման ծրագիր մշակելու համար։

Հարցման վերաբերյալ այլ մանրամասնություններին կարող եք ծանոթանալ կից նյութում։